MENSEN UIT DE VEILIGHEIDSREGIO
‘Probeer als burgemeester niet de crisis te monopoliseren’
LEESTIJD: 4 MIN
Oliemannetje in het netwerk, ambassadeur van initiatieven in de samenleving en criticus van besluiten in Den Haag. Paul Depla, burgemeester van Breda, is het tijdens deze coronacrisis allemaal. 'Het burgemeesterschap is nu heel anders dan een jaar geleden.'
Hoe is het om burgemeester te zijn tijdens deze coronacrisis?
'Het is vooral bijzonder. De zaken die vóór de crisis mijn weken en dagen bepaalden, zijn naar de achtergrond verdwenen. Ik besteed nu vooral aandacht aan de sectoren die de gevolgen van de crisis ondervinden, zoals de horeca, evenementenorganisaties, de zorg en het onderwijs. Ik kende iedereen daar wel, maar de intensiteit waarmee ik nu in het netwerk fungeer, maakt het burgemeesterschap heel anders dan een jaar geleden.'
Is het een nieuwe tak van sport?
'Zeker. Ik ben nu meer een oliemannetje dat vooral aan het netwerken is en maatschappelijke sectoren verbindt. Ik heb ooit geleerd dat je als burgemeester in een crisis een klassieke commander in chief dient te zijn, een soort generaal. Maar deze crisis is qua duur en aard zo anders dat ik nu meer een verbindingsofficier ben. Het netwerken is noodzakelijk. Je stuurt in deze crisis niet een paar mensen op een probleem af, zodat het daarna opgelost is. Ik ben constant in gesprek met alle partijen, steek ze een hart onder de riem en maak een vertaalslag van hun zorgen naar landelijke discussies. Andersom probeer ik hun begrip voor landelijke besluitvorming te vergroten.'
En uw rol als burgervader?
'Burgervader zijn gaat over het bevorderen van saamhorigheid, het aanboren van creativiteit en de virtuele arm om iemand schouder leggen. Nu de vermoeidheid toeslaat rondom het volgen van coronamaatregelen, is het aan mij om daar iets mee te doen. Vooral de communicatie richting de burgers is dan belangrijk. Het werkt namelijk niet om groepen die het nu moeilijk hebben, zoals de jongeren, neer te zetten als asociaal. We moeten beseffen dat het erg lastig is om 24/7 de regels te volgen. Dat geldt voor iedereen. Het kabinet mag zich meer inleven in de ander.'
Het kabinet bestempelt jongeren die de regels niet volgen inderdaad als asociaal. U bent het daar niet mee eens. Zit u op zo’n moment in een spagaat?
'Ik blijf vooral bij mezelf en communiceer op mijn manier. Ik vertaal de boodschap van de premier naar een boodschap én toon waarvan ik denk dat die in Breda aankomt. Praten vanuit moreel gelijk werkt niet, laten zien dat je de ander begrijpt wél. Anders ben je, voor je het weet, de verbinding met de samenleving kwijt. Probeer niet his masters voice van Den Haag te zijn.'
‘Waarom mag iemand niet herdacht worden in het NAC-stadion?’
Maar u moet wel de besluiten die Den Haag neemt uitvoeren …
'Ik ben loyaal aan de besluiten die genomen worden, en breng dat ook helder naar de burgers van Breda. Maar ik stel wel zaken ter discussie. Zo is bepaald dat begrafenissen in deze periode alleen in een religieuze setting mogen plaatsvinden. Dat vind ik onzin. Waarom mag iemand niet herdacht worden in het NAC-stadion? Ik bespreek dat dan in mijn eigen regio en ga dan richting het kabinet. Dat spanningsveld tussen de landelijke en lokale politiek is leuk. Het is continu balanceren over een dun koord.'
Totdat u een keer van het koord afvalt.
(lachend) 'Dan sta ik gewoon weer op. Het is sowieso vallen en opstaan. Ik dacht dat we het ergste gehad hadden in het voorjaar, en dat het virus niet meer zo sterk zou terugkomen. Inmiddels houd ik er rekening mee dat de harmonica nog wel een paar keer op en neer zal gaan. We moeten nu ook meer gaan nadenken over de maatschappelijke impact van de coronacrisis.'
Hoe houdt u de burgers tijdens deze tweede golf gemotiveerd?
'We moeten ervoor zorgen dat het optimisme terugkeert en zo ook de saamhorigheid die er tijdens de eerste golf wel was. Ik probeer als een soort ambassadeur allerlei initiatieven te stimuleren. Zoals het weggeven van twintigduizend taarten om mensen in het zonnetje te zetten. Of het idee om horecapersoneel de zorg te laten ondersteunen. Ik wil niet alleen het vingertje heffen, maar ook laten zien dat er mogelijkheden zijn.'
Wat heeft u geleerd van de eerste golf?
'Als burgemeester ben je geneigd om vooral naar je eigen stad te kijken. Maar deze crisis kun je alleen oplossen door er landelijk en regionaal naar te kijken. Want als ik in Breda alle winkels sluit, gaan mensen naar Den Bosch. Het nadeel van een landelijke of regionale aanpak is dat je snelheid verliest door tragere besluitvorming, maar in je eentje ren je misschien sneller, maar met z’n allen kom je verder.'
‘Corona is zo gulzig, het slokt je op’
Wat is voor u de grootste uitdaging in deze crisis?
'Als burgemeester schiet ik snel in de Pavlov-reactie van besluitvorming centraliseren en eenhoofdig leidinggeven. Dat is een natuurlijke reactie in crisistijd. Maar het is nu noodzakelijk om het hele college van B&W erbij te betrekken. Ik moet ook wel, want van de 185 duizend Bredanaars zijn er 184 duizend geraakt door de crisis. Ik kan niet in alle sectoren aanwezig zijn. Dus het is goed om de wethouder die over bijvoorbeeld evenementen gaat dat deel op zich te laten nemen. Soms ben ik erbij, soms ook niet. Als burgemeester moet je dus niet proberen de crisis te monopoliseren. In die zin moeten de crisisboekjes, die zeggen dat tijdens een crisis alles samenkomt bij de burgemeester, herschreven worden. De overheid is geen centrale as waar alles om draait, het is juist goed om te opereren in een netwerk. Hoe gezaghebbender je daar in bent, hoe effectiever de aanpak.'
Het burgemeestersambt is topsport in crisistijd. Hoe houdt u dat vol?
'Door veel te sporten en niet meer alles te volgen op tv over corona. Toen ik burgemeester in Heerlen was, werden er thuis wel eens geintjes gemaakt over het veelvuldig voorkomen van het H-woord. Hennep was één van mijn aandachtsgebieden. Mijn omgeving wordt nu wel eens moe van het onderwerp corona. En terecht, want er spelen ook nog andere vraagstukken in het leven waar ik oog voor moet hebben.'
Dus nu is corona een verboden woord thuis?
(lacht) 'Het C-woord inderdaad. Corona is zo gulzig, het slokt je op. Als je niet oppast, sta je ermee op en ga je ermee naar bed.'
Paul Depla Burgemeester gemeente Breda
Depla is sinds maart 2015 burgemeester van Breda. Van 2000 tot 2010 was hij wethouder van Nijmegen en van 2010 tot 2015 burgemeester van Heerlen. Depla is een Nederlandse bestuurder en politicus van de PvdA.